İkinci dünya savaşından sonra Japonlar ülkelerini hızla kalkındırdılar. Ülkenin kalkınmasında en önemli paya sahip olan Japon şirketlerinin ayırıcı bazı özellikleri vardı. Bu özellikler tüm Japon şirketlerinde mevcuttu.
Ömür Boyu İstihdam
İşçiler okuldan mezun olduktan sonra ,şirketlerde hemen istihdam edilirler ve emekliliğe kadar aynı şirkette çalışmaya devam ederler. İşçiler asla işlerini kaybetme kaygısı, endişesi taşımazlar. Böylece kendilerini güvende hisseder ve kendilerini tamamen işlerine verirler, işlerinde uzmanlaşırlar.
Kıdem sistemi
Kıdem sistemi işçinin bir şirketteki hizmetinin süresine bağlı olarak gelir elde etmesi ve yükselmesi ,kıdeminin artması esasına dayanır. Bu işçilerin işletmelerde uzun süreler kalmalarını sağlayan bir sistemdir. Şirketlerde aşırı rekabete maruz kalmadıklarından ve işçilerin durumları her yıl ciddi olarak geliştiğinden genellikle onlar, aynı şirkette kalmayı tercih ederler.
İkinci dünya savaşının kaos yıllarında Japon şirketleri ciddi istihdam kıtlığı yaşadılar. Sonuçta şirketler işçilerini kaybetmemek için özellikle ömür boyu istihdam ve kıdem sistemini başarılı bir şekilde uyguladılar.
Şirket Birlikleri
Kıdem sistemi ve ömür boyu istihdam politikaları Japon işletmelerinde “aile” benzeri bir yapı oluşturdu. İşletme ve işçi birbirine derin bir güven ile bağlandı. Bu iki politika işçilerin sadakat duygusunu geliştirdi ve işçiler işletmeleri kendilerinin gibi sevdiler. Bu sonuçta daha fazla çalışma konusunda işçileri motive etti. Şirketlerde başarılı takım çalışmasını yöneten gruba dahil olmak işçilerde “aidiyet” duygusunu beslemiş ve geliştirmiştir.
İşçiler işletmede sendika kurdular. Çalıştıkları işletme iflasa giderse sendika üyeleri işlerini kaybedecek şeklinde karar aldılar. Bu “gemileri yakma” kararı işletmeleri uçurdu.
Üç kutsal hazine Japon şirket ve işçilerini “ortak kaderli topluluk “ haline getirdi. Yönetim ve işçiler arasındaki güçlü bağ, bir bütün olarak Japon ekonomisinin büyümesi ve kalkınmasını sağladı.
Ne diyelim. ”İlim müminin yitiğidir. Onu Japonya’da da bulsa alır ve kullanır”.
Değişmeyen tek şey “değişmektir…
Madde de hareketin, yürüyen cemiyetin,
Ezeli kanunlarına sükun yok, hareket var
Bu gün yarına çıkar, yarın bu günü yıkar,
Bu böylece akar akar akar…
Nazım Hikmet
Kendin olmak…
Her bir insan, her bir hayvan, her bir bitkinin doğuştan getirdiği tek bir amacı vardır. ”Kendini olduğu gibi gerçekleştirmek”
Doğan Cüceloğlu
Ailede uyum…
Bir evin güzelliği uyumdur
Bir evin güzelliği bağlılıktır
Bir evin sevinci sevgidir
Bir evin zenginliği çocuktur
Bir evin yasası hizmettir
Bir evin ferahı memnun olan gönüllerdir.
Henry Taylor
* Sisder (Selçuklu İstihdam ve Sosyal Yardım Derneği’nin yayın organı “Japon Ekonomisi”n den yararlanılmıştır.(yazar: Kayo Kobayashi, Çev:Doç Dr. Adem Esen)