M.Ö. 3000 yıl önce Mısır’da bulunan yazıtlarda, satranca benzer bir oyunun oynandığı aktarılmaktadır.
Günümüz satrancına çok benzer şekliyle satranç 570 yılında Hindistan’da ortaya çıktı ve Hintliler bu oyuna ”Çaturanga” dediler. Satranç ile ilgili ilk yazılı belgeler Hindistan’dan kalmadır. (Muret, Satranç Tarihi) 1913.
625 yılında Pers’lere ulaştı ve onlar “Çatrang” adını verdiler. Pers’lerden Arap Yarımadasına geçti.
8. yüzyılın başında Müslüman Arapların İspanya’yı fethi ile satranç Avrupa ülkelerine yayıldı.
Kurallarından değişme ve gelişmeler olan satranç için ilk turnuva 1851 yılında Londra’da düzenlendi.
1924 yılında Hollanda Lahey’de FIDE (Uluslararası Satranç Federasyonu) kuruldu.
Bizim tarihimizde satranç ile ilgili yazma eselerler mevcuttur.
Bunlardan en meşhuru Fatih Sultan Mehmet’in talebi üzerine yazılan Seferihisarlı İsmail Şaban’a ait “Satranç Name-i Kebir” kitabıdır.
III. Ahmet 1726 yılında Polonya kıralı I. Stanislav’a satranç takımı hediye etmiştir, bu takım Krakov müzesindedir.
1769’da Macar Baron Kempelen tarafından yapılan, Abd’den Çin’e dünyanın her bölgesinde zamanın ileri gelenleriyle maç yapan, masada balmumu ile bir Osmanlı Askeri’nin olduğu ilk satranç bilgisayarına “Türk” ismi verilmiş ve Avusturya İmparatoriçesi Maria Theresa’ya hediye edilmiştir.
Bu satranç otomatı 1783’de Avusturya İmparatoru Joseph, 1725’de Büyük Frederik, 1809’da Napolyon ile maç yaptı. 1838’de Havana, 138’de Philadelfiya’ya götürülüp Çin müzesinde sergilendi. 1854 yılı 7 Mayısta çıkan yangında tamamen yandı.
Cumhuriyetin kurulmasıyla satranca verilen önem artmış ve askeri okullarda ders olarak okutulmuştur.
1954 yılında TSF (Türkiye Satranç Federasyonu) kurulmuş ve ülke genelinde yayılması ve gelişmesi hızlanmıştır.
Türkiye’de şu an; Süper, 1 ve 2. Olmak üzere 3 ligde sürekli, küçükler ve yıldızlar olarak ta turnuva şeklinde müsabakalar devam etmektedir.
Satrancın faydalardan birkaçını şöyle sıralayabiliriz:
1 – Kötü alışkanlıklar edinilmesine engel olur.
2 – Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
3 – Süratli, doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur, olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.
4 – Kişiliği ve karakteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.
5 – “Kendine güven” duygusu aşılar ve bunu geliştirir.
6 – Kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.
7 – Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
8 – Diğer ders konularının daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur. Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir.
9 – Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, onları ezberci zihniyetten arındırır.
10 – Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.
11 – Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
12 – Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.
13 – Başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir.
14 – Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.
15 – Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda isteklendirme sağlar.
16 – Kişilerin olumsuz bir yönünü, eksikliğini veya bir davranış bozukluğunu hızlıca ortaya çıkarır.
17 – Kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğretir.
18 – Yakın dostluklar kurup daha çok sosyalleşmeye ve sosyal yaşamının zenginleşmesine yardımcı olur.
19 – Satranç tahtasındaki sınırsız ihtimaller çocuğun zihninde sınırsız bir âlemi, sınırsız bir yaratıcıyı ve kendi sahip olduğu sınırsız zihin kapasitesini öğretir, ufuk sınırlarını yıkar.
Özellikle çocukların zihinsel gelişimi, zaman yönetimi, strateji kurma, sabır ve dikkat melekesini gelişimi açısından satranç çok faydalıdır.
“Satranç, bir sivrisineğin banyo yaptığı, kocaman bir filin ise boğulduğu denize benzer.” (Hind Atasözü)
“Satranç bilgeliğin ölçüsüdür.” (Johann Wolfgang von Goethe)
“Satranç tahtası insan zihninin jimnastik salonudur.” (Blaise Pascal)
“Satranç büyük hayatın küçük modelidir.” (Evgeni Vaikuov)
“Satranç bir tür yaşam, yaşam bir tür satrançtır.” (Benjamin Fraklin)
“Ben satranç sayesinde kendimi eğittim.” (Alexander Alekhin)
“Satranç, bir analiz sanatıdır.” (Mihail Botvinnik)
“Satranç, aklın jimnastiğidir.” (Shawn Decker)
“Tek bir kötü hamle kırk iyi hamleyi boşa çıkarır.” (Albert Horowitz)
Satrancın ufkumuza katkısına dair bir misalle konuyu bağlamak isterim.
Satrancın hayatla irtibatı üzerine sayısız misal verilebilir. Biz bir verelim siz kıyaslayın ve çoğaltın; zira yerimiz dar.
İyi oyuncuların yaptığı gambit (taş feda ederek –bu bazen en değeli vezirde olabilir- strateji oluşturup rakibi mecburi hamlelere zorlayıp mat etme) yaklaşımı İslam’ın emri infakla direkt açıklanabilir.
Orada usta oyuncu oyunu kazanmak için nasıl taşlarından fedakârlık yapıyorsa; insan Allah rızası, iffet, aile kurumu, şeref, haysiyet, kişilik ve karakterini muhafaza gibi değerli sonuçlar için dünyadaki para, mal, makam, şan, şöhret v.b. geçici taşları feda edebilmelidir.
“Sevdiğiniz (kıymet verdiğiniz ve önemsediğiniz) şeylerden infak etmedikçe gerçek iyiliğe asla erişemezsiniz.” (Al-i İmran, 3/92)
Chess is more than a game.
B.C. In the inscriptions found in Egypt 3000 years ago, it is stated that a game similar to chess was played.
Much like today’s chess, chess emerged in India in 570, and the Indians called this game “Chaturanga”. The first written documents about chess are from India. (Muret, History of Chess) 1913.
In 625, it reached Persians and they called it “Catrang”. It passed from Persia to the Arabian Peninsula.
At the beginning of the 8th century, with the conquest of Spain by the Muslim Arabs, chess spread to European countries.
The first tournament for chess, which had changes and developments in its rules, was held in London in 1851.
In 1924, FIDE (International Chess Federation) was established in The Hague, Netherlands.
There are manuscripts about chess in our history.
The most famous of these is the book “Chess Name-i Kebir” by Seferihisarlı İsmail Şaban, written at the request of Fatih Sultan Mehmet.
III. Ahmet gave a chess set to the Polish king Stanislav I in 1726, which is in the Krakow museum.
The first chess computer built by the Hungarian Baron Kempelen in 1769, with an Ottoman soldier on the table with wax on the table, which played with the notables of the world from the USA to China, was named as “Turk” and presented to the Austrian Empress Maria Theresa. .
This chess machine played with the Austrian Emperor Joseph in 1783, Frederik the Great in 1725, and Napoleon in 1809. It was taken to Havana in 1838 and Philadelphia in 138 and exhibited in the Chinese museum. It was completely burned in the fire that broke out on May 7, 1854.
With the establishment of the Republic, the importance given to chess increased and it was taught as a lesson in military schools.
In 1954, TSF (Turkey Chess Federation) was established and has accelerated the spread and development of the country in general.
Currently in Turkey; In 3 leagues, Super, 1st and 2nd, the competitions continue in the form of tournaments as minors and stars.
We can list some of the benefits of chess as follows:
1 – It prevents the acquisition of bad habits.
2 – Understands the importance and necessity of planned action.
3 – Helps to think quickly, accurately and quickly, improves their ability to approach events with correct interpretations.
4 – Affects and improves personality and character positively.
5 – It instills a sense of “self-confidence” and develops it.
6 – It helps to reveal individual strengths and abilities and to make individual right decisions by knowing their own strengths and abilities better.
7 – It gives you the habit of concentrating your attention on a single subject.
8 – It helps to understand and comprehend other lesson topics better. It directs the research by putting the scientific in the foreground.
9 – It makes them adopt a skeptical approach towards the subjects, and cleans them from the rote mindset.
10 – It turns people into thinking, researching, judging beings and prepares an environment that frees them in their creativity.
11 – It shows that success can only be achieved through systematic and disciplined work.
12 – Adopts the necessity of having a struggling spirit.
13 – It teaches not to give up in the face of failures and that it is necessary to work even harder for success.
14 – He enjoys the success and directs him to be even more successful.
15 – By showing brand new goals, it provides motivation in line with these new goals.
16 – Quickly reveals a negative side, deficiency or a behavior disorder of people.
17 – It teaches to obey the rules, to play friendly, to accept losing, to celebrate the winner.
18 – It helps to establish close friendships and to socialize more and to enrich the social life.
19 – The unlimited possibilities on the chessboard teach the child’s mind an unlimited realm, an unlimited creator and his own unlimited mental capacity, destroying the limits of the horizon.
Chess is particularly useful for children’s mental development, time management, strategizing, patience and attention skills.
“Chess is like the bath of a mosquito and the sea of a huge elephant.” (Hind Proverb)
“Chess is the measure of wisdom.” (Johann Wolfgang von Goethe)
“Chess Chess is the gymnasium of the human mind.” (Blaise Pascal)
“Chess is the little model of the big life.” (Evgeni Vaikuov)
“A Chess is a kind of life, a life is a kind of chess.” (Benjamin Fraklin)
“I educated myself thanks to chess.” (Alexander Alekhin)
“Chess is an art of analysis.” (Mikhail Botvinnik)
“Chess is the gymnastics of the mind.” (Shawn Decker)
“One bad move negates forty good moves.” (Albert Horowitz)
I would like to link the subject with an example of chess’s contribution to our horizons.
Numerous examples can be given on the connection of chess with life. Let us give you a comparison and multiply; because our place is narrow.
The gambit approach made by good players (making a strategy by sacrificing a piece – sometimes the most valuable queen – and forcing the opponent to make forced moves) can be directly explained by the order of Islam.
There, just as the master player sacrifices his stones to win the game; For valuable results such as human consent, chastity, family institution, honor, dignity, preservation of personality and character, money, property, authority, glory, fame, etc. in the world. must be able to sacrifice temporary stones.
“You will never achieve true goodness unless you spend on what you love (that you value and care about).” (Al-i Imran, 3/92)