Mutezile Fırkasının Günümüzdeki Uzantıları

Mutezile Fırkasının içinde yetişen , fırkanın tüm fikirlerini bilen Eş’ar’nin fırkadan ayrılarak , fırkanın temel tüm fikirlerini sağlam delillerle çürütmesi ve karşısında yeni ve ehli sünnete ait bir kelam mezhebi meydana getirmesi Mutezile’yi tarih sahnesine gömmüştü. O darbeden sonra Mutezile Fırkası belli bir sistem olarak asla , hiçbir coğrafyada zuhur edemedi. Şia içinde mütalaa ettiğimiz Zeydiler biraz savundularsa da Eş’ari’nin çıkışı karşısında tutunamadılar.

Günümüzde ise Mutezile, Cebriye, Mürcie gibi fırkalar Ehl-i Sünnet karşısında bir fırka olarak bulunmuyorlar fakat insanların fikirlerinde, zihinlerinde  dağınık olarak , perakende olarak yaşıyorlar. Yani sistemli bir fırka olarak karşımıza çıkmasalar dahi Müslümanların zihinlerinde Mutezili , Cebri ve Mürcie’ ye ait olan fikirler bulunuyor. Günlük hayatta olayları yorumlarken kendisini ehli sünnet olarak ifade eden insanların zihinlerinde , fikirlerinde bu fırkaların değişik konulardaki fikirlerine rastlıyoruz. Kader, hüsün-kubuh, büyük günah v.b. konuları misal olarak verebiliriz.

Ehli Sünnet itikadını sağlam öğrenememiş , derinlemesine kavrayamamış Müslümanlarda Mutezili fikirlerin perakende olarak bulunması dışında , Mutezili fikirler Yemen’de ve Kuzey Afrika’da sınırlı olarak bir kısım insanlar tarafından inanılmakta ve savunulmaktadır.

Ayrıca Vehhabiler’ in Tevhid üzerinde oldukça fazla durmaları ve Mutezile’ye yakın yorumlamaları  yanında , el emr bi’l maruf nehy ani’l münker meselesine güce ve şiddete başvurdukları için Vehhabilerle Mutezile arasında büyük benzerlik bulunmaktadır. Vehhabilerde tebliğde bulunurken şiddet kullanmaktan çekinmemişlerdir. Siyasi gücü ellerine geçirdiklerinde kendi fikirlerini zorla başkalarına kabul ettirmek için kullanmışlardır. Kendi fikirlerine muhalefete şiddetli bir surette karşı koymuşlar müsamahaya kapalı kalmışlardır. Bu açıdan bakmak gerekirse bu gün için Vehhabiler fikir olarak ta, sistem ve yaklaşım olarak ta Mutezile Fırkası’na en yakın fırkayı teşkil etmektedirler.

Yorum Ekle